تعاریف عمومی و تعاریف مرتبط با بیمه های عمر :
تعریف واژه بیمه : به معنای اطمینان است و با معانی دیگری مثل تضمین ،تأمین ، اعتماد نیز بکار رفته است. ریشه اصلی بیمه همان "بیم" است زیرا عامل اساسی انعقاد عقد بیمه ، ترس و گریز از خطر میباشد.
بیمه : بیمه عملی است که به موجب آن یک طرف تعهد میکند در ازای دریافت وجه یا وجوهی از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه معین برای موردی که بیمه شده ، خسارت وارده را جبران نموده و یا وجه معینی بپردازد.
بیمه عمر : از نظر حقوقی ، بیمه عمر قراردادی است که به موجب آن بیمهگر در مقابل دریافت حق بیمه متعهد میشود که در صورت فوت بیمه شده یا زنده ماندن آن در زمان معین مبلغی (سرمایه یا مستمری) را به بیمهگذار و یا شخص ثالث تعیین شده از طرف او بپردازد.
بیمه گر: شرکت بیمه ای است بیمه نامه را صادر کرده و در ازاء پرداخت حق بیمه توسط بیمه گذار، پرداخت منافع تعیین شده به استفاده کنندگان بیمه نامه را در صورت تحقق موضوع بیمه بعهده دارد
بیمه
بیمه شده: شخصیت حقیقی است که فوت یا حیات او موضوع بیمه نامه است و مشخصات وی در بیمه نامه درج شده است.
منافع بیمه
الف) منافع بیمه در صورت فوت بیمه شده: عبارت است از سرمایه فوت
ب) منافع بیمه در صورت حیات بیمه شده: در صورتیکه بیمه شده تا سررسید بیمه نامه در قید حیات باشد اندوخته تشکیل شده به اضافه سود قطعی حاصل از سرمایه گذاری به استفاده کننده پرداخت خواهد شد
ذینفع بیمهنامه (استفاده کننده از بیمه) : شخص حقیقی یا حقوقی که قرارداد بیمه به نفع او منعقد میشود و به عبارت دیگر شخصی است که از مزایای بیمه برخوردار میشود.
سرمایه فوت: سرمایه فوت عبارت است از مبلغی که بیمه گذار انتخاب نموده و بیمه گر آنرا مورد تائید قرارداده است و در صورت فوت بیمه شده به استفاده کنندگان قرارداد پرداخت خواهد شد
حق بیمه : وجهی است که بیمهگذار در قبال تعهد بیمهگر به او میپردازد.
بیمهنامه : سند کتبی است که براساس قانون و مقررات بیمه کشور و با توجه به پیشنهاد بیمهگذار و موافقت بیمهگر تنظیم میشود و پس از امضاء در اختیار بیمهگذار قرار میگیرد .
اندوخته صندوق: عبارت از مبلغی است که پس از کسر هزینه پوشش خطر فوت و هزینه های اداری، فروش، وصول و بیمه گری از مجموع حق بیمه پرداختی بیمه گذار در هر سال بیمه ای تشکیل می شود. این مبلغ در ابتدای هر سال بیمه ای، به اندوخته سال های قبل اضافه شده و ملاک سرمایه گذاری در آن سال خواهد بود
الحاقیه : سندی است که در آن تغییرات در شرایط و موضوع بیمهنامه صورت گرفته و از طرف بیمهگر به بیمهگذار داده میشود.
بیمهنامه انفرادی : بیمهنامهای است که برای یک مورد بیمه خاص منعقد میشود.
بیمهنامه گروهی : به بیمهنامههایی اطلاق میشود که تعهد بیمهگر در آن متوجه بیش از یک مورد بیمه میشود مثل بیمهنامه گروهی کارمندان یک موسسه.
پرسشنامه بیمه (فرم پیشنهاد بیمه) : فرم خاصی است که بیمهگر قبل از قبول تعهد به منظور تعیین و شناخت خطر بیمه در اختیار متقاضی بیمه قرار میدهد و متقاضی موظف است به تمامی سؤالات آن جواب درست داده و پس از تکمیل ، آن را به بیمهگر مسترد نماید.
حق بیمه اضافی : مبلغی است که بیمهگر بعنوان مازاد بر حق بیمه معمول بعلت پر مخاطره بودن ریسک یا تشدید خطر تحت پوشش ، دریافت میدارد.
شرایط عمومی : شرایطی است که بیانگر روابط قراردادی طرفین عقد بیمه بوده و با توجه به قوانین و مقررات بیمه ، از قبل توسط بیمهگر تهیه شده و به طور عموم برای همه بیمهگذاران اجرا میشود.شرایط خصوصی : شرایطی است که بر حسب مورد توافق بیمهگر و بیمهگذار برای هر بیمهنامه تدوین میشود و حاکم بر شرایط عمومی است.
مشارکت در منافع : عبارت است از سهیم شدن بیمهگذاران در قسمتی از منافع بیمهگر که از طریق سرمایهگذاری او از محل ذخایر حق بیمه کسب میشود.
سرمایه مخفف : در صورتی بیمه گذار اقساط حق بیمه مربوط به بیمه نامه عمر خود را بعد از مدتی نپردازد بیمه گر می تواند سرمایه اولیه بیمه عمر او را به نسبت اقساط حق بیمه دریافتی تقلیل دهد . در این صورت سرمایه جدیدی به بیمه گذار یا بیمه شده تعلق می گیرد که کمتر از سرمایه اصلی است و به طور اصطلاح به آن سرمایه مخفف می گویند.
کار مزد : مبلغی است که در ازاء فروشی که نماینده انجام می دهد ، از طرف بیمه گر به او پرداخت می شود.
نماینده بیمه : شخصی است حقیقی یا حقوقی که با توجه به قوانین و مقررات و مفاد آئین نامه نمایندگی ، مجاز به عرضه خدمات بیمه ای به نمایندگی از جانب شرکت بیمه طرف قرارداد می باشد.
مدت : حداقل مدت بیمه نامه ها برابر 5 سال و حداکثر برابر30 سال میباشد.
در بیمه عمر چه چیز بیمه می شود ؟
همانطور که بیمه اموال ، دارائی هایی مانند ساختمان مسکونی یا اتومبیل را در مقابل حوادث خسارت بار مانند آتش سوزی و حادثه رانندگی محافظت می کند ، بیمه عمر جریان آرام و بی دغدغه زندگی خانواده را در برابر خطراتی مانند مرگ زودرس سرپرست خانواده یا پدید آمدن نیازهای پر هزینه در آینده حمایت می کند .
انواع بیمه های عمر
احساس مسئولیت و نگرانی درباره آینده زندگی، دغدغه همیشگی هر انسان دور اندیش می باشد. از این رو بیمه های عمر با هدف پوشش چهار دسته از نیازهای افراد جامعه بوجود آمدند:
1- تامین زیانهای مالی ناشی از خطر فوت
2- تامین مستمری بازنشستگی
3- تامین زیانهای ناشی از كارافتادگی
4- پس انداز و تشكیل سرمایه
در این فصل به شرح مختصری از انواع بیمه های عمر می پردازیم.
بیمه های عمر به سه گروه عمده تقسیم می شوند :
1-بیمه عمر
2- بیمه عمر به شرط فوت
3- بیمه عمر مختلط
نوع سوم از دو نوع اصلی فوق ترکیب شده و بدین مناسبت آن را بیمه عمر مختلط می نامند . هر کدام از تقسیمات بالا خود به بخشهای فرعی دیگری تقسیم می شود که مهمترین آنها به قرار زیر است :
1- بیمههای عمر به شرط حیات
در این نوع بیمه شركت بیمه تعهد میكند درصورت حیات بیمه شده تا زمان انقضای مدت بیمهنامه، سرمایه بیمه را به صورت یكجا و یا مستمری به استفاده كننده بپردازد. از انواع این بیمه است: بیمه تشكیل سرمایه و انواع بیمههای مستمری.
2- بیمههای عمر خطر فوت (به شرط فوت)
در این نوع بیمه، شركت بیمه تعهد میكند درصورت فوت بیمه شده در طول مدت قرارداد، سرمایه بیمه را به استفاده كننده بپردازد. بدیهی است كه در صورت حیات بیمه شده، شركت بیمه تعهدی ندارد. از انواع این بیمه است: بیمه عمر زمانی، بیمه عمر مانده بدهكار، بیمه تمام عمر و...
1-2- بیمه عمر زمانی
یك نوع بیمه عمر است كه شركت بیمه تعهد میكند در صورت فوت بیمه شده در طی مدت اعتبار قرارداد سرمایه بیمهنامه را به استفاده كننده بپردازد و چنانچه بیمه شده در پایان قرارداد زنده باشد، شركت بیمه تعهدی ندارد مدت این نوع بیمه حداقل یك سال می باشد و معمولا تا سن 70 سالگی قابل ارائه میباشد.
با عنایت به میزان اندک حق بیمه در این بیمهنامه برای كسانی كه به هر دلیل مایلند در صورت فوت آنان سرمایهای به وراث یا استفادهكنندگان و یا شركای زندگی و یا تجاری آنان تعلق گیرد بیمهنامه مناسبی است.
بیمه عمر زمانی به دو صورت انفرادی و گروهی انجام می شود كه در سالهای اخیر بیمه های گروهی مورد استقبال مؤسسات مختلف قرار گرفته است.
2-2- بیمه تمام عمر
بیمه تمام عمر از انواع بیمههای به شرط فوت است در این بیمهنامه شركت بیمه تعهد میكند كه بیمه شده در هر زمانی كه فوت كند سرمایه بیمه را به استفادهكنندگان بپردازد، شركتهای بیمه معمولا متقاضیان بیمه را در بیمههای به شرط فوت و مختلط حداكثر تا سن 70 سالگی تحت پوشش قرار میدهند و در سن 70 سالگی پوشش بیمهای او قطع میگردد. لیكن در بیمه تمام عمر این محدودیت وجود ندارد و بیمه شده تا زمان فوت - هر زمان كه اتفاق بیافتد - تحت پوشش خواهد بود.
در این نوع بیمه، اقساط حق بیمه به علت سرشکن شدن آن در طول مدت باقیمانده عمر بیمه شده کم است .
2-3- بیمه عمر مانده بدهكار (بیمه سرمایه نزولی)
افرادی كه از مؤسسات و یا بانكها وام دریافت می دارند چنانچه در طول مدت وام فوت نمایند پرداخت اقساط وام از طریق بازماندگان آنها مشكل و گاهی غیر ممكن خواهد بود. وام گیرنده می تواند با تحصیل بیمه عمر مانده بدهكار برای خود این مشكل را رفع نماید. در این نوع بیمه هر گاه وام گیرنده ( بیمه شده ) در طول مدت وام فوت كند بیمه گر بقیه اقساط او را از تاریخ فوت تا پایان مدت وام یكجا در وجه وام دهنده پرداخت می نماید و در نتیجه بازماندگان متوفی دینی در قبال وام دهنده نداشته و وثیقه مورد رهن بلافاصله بعد از فوت بیمه شده آزاد شده و در اختیار وراث قرار می گیرید.
یك نوع پوشش خطر فوت است كه سرمایه بیمه در طول مدت بیمه كاهش مییابد و در انتهای مدت به صفر میرسد. در این بیمهنامه شركت بیمه تعهد میكند كه در صورت فوت بیمه شده باقیمانده اقساط وام دریافتی بیمه شده را از زمان فوت بیمه شده، بهطور یكجا به موسسه پرداخت كننده وام، پرداخت كند.
هدف از این بیمه تضمین مناسبی برای پرداخت باقیمانده وام دریافتی بیمه شده از بانکها و موسسات پولی و اعتباری در صورت فوت او است و در حقیقت در صورت فوت بیمه شده بدهی او توسط شركت بیمه پرداخت میشود و در نتیجه بازماندگان متوفی دینی در قبال وام دهنده نداشته و وثیقه مورد رهن بلافاصله بعد از فوت بیمه شده آزاد شده و در اختیار وراث قرار می گیرید.
حق بیمه این نوع بیمه بسیار نازل می باشد و میتوان بهصورت یكجا و یا سالانه پرداخت كرد.
این بیمه از تركیب بیمه های عمر به شرط حیات و به شرط فوت تشكیل شده است. بیمه عمر مختلط خود دارای انواع متنوعی است كه مهمترین آنها بیمه عمر و سرمایه گذاری می باشد. به دلیل اهمیت این نوع بیمه نامه، در ادامه فصل به تشریح این بیمه نامه و مزایای آن می پردازیم.
بیمه عمر و سرمایه گذاری
این بیمه نامه بر اساس مدل شناخته شده جهانی Flexible universal life طراحی گردیده و در سراسر جهان یکی از پر طرفدارترین بیمه های عمر می باشد، با در نظر گرفتن نرخ تورم و سود سرمایه گذاری و ویژگیهای مربوط به خنثی کردن اثر تورم و محاسبه سود صندوق سرمایه گذاری به شکل مرکب، مناسب ترین گزینه برای کسانی است که با نگرش درست نگران آینده خود و خانواده خود هستند.
مزایای ویژه این بیمه نامه
بیمههای عمر وسرمایه گذاری برای شخص بیمه شده مزیتهای زیادی به همراه دارد از قبیل:
الف - تامین آتیه برای خانواده و حمایت از خانواده در صورت فوت سرپرست و نانآور خانواده
ب - ایجاد مستمری برای دوران بازنشستگی
ج - تشكیل سرمایه برای مصارف خاص
علاوه بر مزایای فوق، بیمههای عمر و سرمایه گذاری مزایای ویژه ای نیز دارند كه عبارتند از:
1- پرداخت سرمایه مطمئن و تضمین شده در انتهای مدت بیمهنامه.
2- پرداخت سود مشاركت در منافع به میزان 85 درصد.
3- امکان دریافت وام و برداشت از اندوخته بیمه نامه از سال دوم قرارداد به بعد.
4- امكان مخفف كردن سرمایه بیمه
5- امكان بازخرید بیمهنامه
6- امكان انتخاب و تعیین نحوه پرداخت حق بیمه
7- معاف بودن سرمایه بیمههای عمر از مالیات بر درآمد (موضوع ماده 136 قانون مالیاتهای مستقیم)
8- امكان تغییر شرایط بیمهنامه و افزایش سرمایه و حق بیمه در طول مدت بیمهنامه
9- معافیت مالیاتی حق بیمههای عمر (موضوع ماده 137 قانون مالیاتهای مستقیم)
10- احتساب حق بیمه عمر بهعنوان هزینه قابل قبول مالیاتی برای بیمهگذاران (موضوع ماده 148 قانون مالیاتهای مستقیم)
11- معافیت سرمایه بیمه عمر از مالیات بر درآمد (موضوع ماده 24 قانون مالیاتهای مستقیم )
12- سرمایه بیمه عمر از ماترك بیمه شده تفكیك شده است.
13- امکان تعیین ذینفع در صورت فوت بیمه شده و همچنین در صورت حیات بیمه شده به انتخاب بیمه گذار و موافقت بیمه شده یا قیم قانونی وی (سرمایه
بیمه عمر مشمول قاعده تقسیم ارث نیست).
14- سرمایه بیمه عمر از طرف طلبكاران قابل توقیف نیست.
15- امكان توثیق بیمهنامه بهعنوان یك وثیقه مطمئن برای بستانكاران.
پوشش های اضافی بیمه عمرو سرمایه گذاری
الف) پوشش بیمه فوت ناشی از حادثه :
به موجب این پوشش بیمهای، چنانچه بیمه شده بیمه عمر به علت حادثه فوت نماید علاوه بر دریافت سرمایه اصلی بیمه، یك یا چند برابر سرمایه اصلی نیز به علت فوت در اثر حادثه دریافت خواهد كرد.
- حداقل سن متقاضیان جهت برخورداری از این پوشش 1 سال می باشد. در صورت فوت بیمه شده در اثر حادثه، سرمایة فوت بیمة عمر می تواند تا چهار برابر افزایش یابد منوط بر اینکه از 4،000،000،000 ریال تجاوز ننماید.
ب)
به موجب این پوشش بیمهای، چنانچه بیمه شده از كارافتاده كامل و دائم شود از پرداخت حق بیمه معاف خواهد شد و تعهدات شركت بیمه به قوت خود باقی خواهد بود
-
-
- لازم به ذكر مي باشد كه از كار افتادگي دائم و كامل بيمه گذار، موضوع اين پوشش اضافي، شامل از كار افتادگي هايي مي گردد كه در اثر حادثه يا بيماري ايجاد شده و شش ماه بلاانقطاع ادامه داشته باشند. همچنين شرط اصلي جهت ارائه اين پوشش اضافي، شاغل بودن بيمه گذار(بيمه شده) مي باشد نه درآمد دار بودن وي! و البته دارا بودن حداقل 18 سال تمام. بديهي است افراد بيكار،خانه دار، بازنشسته، محصل و دانشجو در صورتي كه شاغل نباشند مشمول اين پوشش اضافي نخواهند بود.
ج)
به موجب این پوشش بیمهای، چنانچه بیمه شده دچار عارضه جسمی و اختلال در اعمال طبیعی و جهاز مختلف بدن كه ناشی از بروز سكته قلبی، سكته مغزی، جراحی عروق قلبی، پیوند اعضاء اصلی بدن و سرطان شود و پزشک معتمد شرکت تأیید نماید شركت بیمه نسبت به پرداخت سرمایه بیمه اقدام خواهد نمود
- این پوشش به افراد 1 الی 60 ساله تعلق می گیرد.
- سقف سرمایه امراض خاص حداکثر معادل 30 درصد سرمایه فوت، منوط بر اینکه از سقف200,000,000 ریال تجاوز نکند.
- در صورت مبتلا شدن به هر یک از بیماریهای اشاره شده در طول مدت بیمه نامه، سرمایه بیماریهای خاص در تاریخ بروز بیماری پرداخت و این پوشش از بیمه نامه حذف می گردد.